საქართველოს ეპიგრაფიკული კორპუსი

შემდეგი

წინა

9. სამთავროს სამაროვნის ბერძნულწარწერიანი ფილა

აღწერა:   თხუთმეტ სტრიქონიანი ბერძნული მთავრული წარწერა


ობიექტის აღწერა:

მონუმენტის ტიპი:  

ეპიტაფია

მასალა:  

ქვიშაქვა

ქვის ზომები:  

სიგრძე:   33 სმ.cm

სიგანე:  59 სმ.cm


წარწერის ზედაპირის აღწერა:

წარწერიანი ზედაპირი:  

წარწერის ფართობი:  

სიგრძე:

სიმაღლე:    3 სმ


ხელის აღწერა:

გრაფემების სიმაღლე:  

გრაფემების სიგანე:  


წარმომავლობა:

წარწერის დათარიღება:   

პოვნის ადგილი:   

პოვნის თარიღი:   

1938

დაცულია:  

შიფრით:  

პასუხისმგებელი ორგანიზაცია:  

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი

ინდ. ნომერი:  

CGIG198

ლიცენზია:  


Αὐρ[ήλις]Ἀχόλις ἀρχιζωγράφος καὶ ἀρχιτέκτων

ἐνθάδε κεῖμ[αι] μετὰ τῆς συνεύνο[υ]μου

Βευραζουρία[ς].

ἀξιῶ δὲ τοὺς φίλους καὶ παροδίτας ἐπιβλέψειν

5

τὰς ἀλ λ ήλων .


Π ρά ξεις ἵνα[μή]τις ἐπὶ

μυριοστὰ ἔτη ὠστ[ι]εῖ[ται]

[μή]τις θελήσ[ει][θάπτειν]

μεθ᾿ ἡμῶν

10

[εἴ]τε γένος εἴτε ἄλ[λος] ξένος , δώσει ἀπολ[ογ]ίαν


ἐν τῇ ἀναστἀσει το[ῦ]


Αὐρ Ἀχόλις ἀρχιζω

γράφος καὶ ἀρχιτέ

κτων ἐνθάδε κεῖμ

μετὰ τῆς συνεύνο

5

μου Βευραζουρία .


ἀξιῶ δὲ τοὺς φίλους

καὶ παροδίτας ἐπι

βλέψειν τὰς ἀλ ήλων .

ρά ἵνα τις ἐπὶ

10

μυριοστὰ ἔτη ὠστ εῖ


τις θελήσ

μεθ᾿ ἡμῶν

τε γένος εἴτε ἄλ

ξένος , δώσει ἀπολ

15

ίαν ἐν τῇ ἀναστἀσει το



<ab xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"> <lb n="1" /><forename nymRef="Αὐρήλις">Αὐρ<supplied reason="lost">ήλις</supplied></forename><forename>Ἀχόλις</forename><w lemma="ἀρχιζωγράφος">ἀρχιζω <lb n="2" break="no" />γράφος</w> <w lemma="καί">καὶ</w> <w lemma="ἀρχιτέκτων">ἀρχιτέ <lb n="3" break="no" />κτων</w> <w lemma="ἐνθάδε">ἐνθάδε</w> <w lemma="κεῖμαι">κεῖμ<supplied reason="lost">αι</supplied></w> <lb n="4" /><w lemma="μετά">μετὰ</w> <w lemma="ὁ">τῆς</w> <w lemma="σύνευνος">συνεύνο <lb n="5" break="no" /><supplied reason="lost">υ</supplied></w> <w lemma="ἐμός">μου</w> <forename nymRef="Βευραζουρία">Βευραζουρία<supplied reason="lost">ς</supplied></forename>. <lb n="6" /><w lemma="ἀξιόω">ἀξιῶ</w> <w lemma="δέ">δὲ</w> <w lemma="ὁ">τοὺς</w> <w lemma="φίλος">φίλους</w> <lb n="7" /><w lemma="καί">καὶ</w> <w lemma="παροδίτης">παροδίτας</w> <w lemma="ἐπιβλέπω">ἐπι <lb n="8" break="no" />βλέψειν</w> <w lemma="ὁ">τὰς</w> <w lemma="ἀλλήλων">ἀλ<supplied>λ</supplied>ήλων</w>. <lb n="9" /><w lemma="πρᾶξις"><supplied>Π</supplied>ρά<supplied>ξεις</supplied></w> <w lemma="ἵνα">ἵνα</w> <w lemma="μήτις"><supplied reason="lost">μή</supplied>τις</w> <w lemma="ἐπί">ἐπὶ</w> <lb n="10" /><w lemma="μυριοστός">μυριοστὰ</w> <w lemma="ἔτος">ἔτη</w> <w lemma="ὠστίζομαι">ὠστ<supplied reason="lost">ι</supplied>εῖ<supplied reason="lost">ται</supplied></w> <lb n="11" /><w lemma="μήτις"><supplied reason="lost">μή</supplied>τις</w> <w lemma="θέλω">θελήσ<supplied reason="lost">ει</supplied></w> <w lemma="θάπτω"><supplied reason="lost">θάπτειν</supplied></w> <lb n="12" /><w lemma="μετά">μεθ᾿</w> <w lemma="ἡμεῖς">ἡμῶν</w> <lb n="13" /><w lemma="εἴτε"><supplied reason="lost">εἴ</supplied>τε</w> <w lemma="γένος">γένος</w> <w lemma="εἴτε">εἴτε</w> <w lemma="ἄλλος">ἄλ<supplied reason="lost">λος</supplied></w> <lb n="14" /><w lemma="ξένος">ξένος</w>, <w lemma="δίδωμι">δώσει</w> <w lemma="ἀπολογία">ἀπολ<supplied reason="lost">ογ</supplied> <lb n="15" break="no" />ίαν</w> <w lemma="ἐν">ἐν</w> <w lemma="ὁ">τῇ</w> <w lemma="ἀνάστασις">ἀναστἀσει</w> <w lemma="ὁ">το<supplied reason="lost">ῦ</supplied></w> </ab>

თარგმანი:

ავრელი აქოლისი, მხატვართუხუცესი და ხუროთმოძღვარი აქ განვისვენებ ჩემ მეუღლე, ბევრაზურიასთან ერთად, ვთხოვ მეგობრებსა და გამვლელებს, თვალი ეჭიროთ ერთმანეთის საქმიანობაზე, რომ მეათიათასე (წლამდე) ვინმემ არ დააზიანოს (ჩვენი საფლავი), ან ვინმემ არ მოინდომოს დასაფლავება ჩვენთან ერთად, ან ჩვენი გვარისამ, ან უცხომ (და თუ ასეთი რამ მოხდა,) მან აგოს პასუხი თავის აღდგომისას.

კრიტიკული აპარატი:

კომენტარები:

მნიშვნელოვანია წარწრაში მოხსენიებული პირის, ავრელი აქოლისის მსაზღვრელები: მხატვართუხუცესი (იშვიათად ხმარებული) და ხუროთმოძღვარი, რაც იბერიის სამშენებლო საქმის შესწავლის ფართო პერსპექტივას სახავს.სახელი ავრელი აქოლისი (Αὐρήλιος | Αὐρήλις, Ἀχόλιος | Ἀχόλις) ბერძნულ–რომაული სამყაროს კუთვნილებაა, მისი პირველი ნაწილი მაინც საკმაოდ გავრცელებულია როგორც დედა საბერძნეთსა და რომში, აგრეთვე პერიფერიებში, მაგრამ ეს გარემოება სრულიად არ გულისხმობს იმას, რომ ავრელი–აქოლისი, ხუროთმოძღვარი და მხატვართუხუცესი, უეჭველად ბერძენი თუ რომაელი კაცია. ბერძნულ–რომაული პირთა დახელები ხომ საყოველთაოდ გავრცელებული იყო საქართველოში, განსაკუთრებით ქრისტიანობის მიღების შემდეგ. კაცს ჰქვია ბერძნულ–რომაული სახელი, მის მეუღლეს ადგილობრივი არა ბერძნული სახელი, ორივენი ცხოვრობენ საქართველოში, დაკრძალულნი არიან სამთავროში და ეჭვს გარეშეა, რომ კაცი აქაური სუროთმოძღვარი და მხატვართუხიცესი იყო, აქაურ საქმეს აკეთებდა. ავრელი აქოლისი წარმოშობით რომ არ ყოფილიყო ქართველი, თავისი მოღვაწეობით მაინც ქართველი იყო. მამაკაცის სახელი ბერძნულ-რომაულია, მისი მეუღლის - ირანული. ტექსტის ანალიზის საფუძველზე ირკვევა, რომ განსვენებულნი ადგილობრივი წარმოშობის არიან. ამ გარემოებაზე ყურადღებას ამახვილებს 12–14 სტრიქონების εἴτε γένος εἴτε ἄλλος ξένος... γένος ნიშნავს: გვარი, ტომი, თესლი... ἄλλος ξένος – სხვა უცხოელი. აშკარაა, რომ შეპირისპირება გვაქვს: ავრელი აქოლისსა და ბევრაზურიას არ სურთ, რომ მათთან ერთად სხვა ვინმე დაიკრძალოს, არც "სხვა უცხოელი" და არც "თავისიანი" – ე.ი. "თავისი გვარისა თუ ტომისა". რაკი "უცხოელს" უპირისპირდება გამოთქმა γένος, ამიტომ საფიქრებელია, რომ მას უფრო "ტომის" გაგება აქვს, ვიდრე "გვარისა". ავრელი აქოლისი ამბობს: არც ჩვენი ტომისა და არც უცხოელი არ დაასაფლავონ ჩვენთან ერთადო. ძნელი წარმოსადგენია, რომ ბერძენი კაცი, საქართველოში დამარხული, ასე უპირისპირებდეს ერთმანეთს თავის – ბერძნულ – ტომს უცხო ტომებს. წარწერის ამ ნაწილზე დაკვირვებით გამოდის, რომ ამ სიტყვების მთქმელი არის ადგილობრივი მკვიდრი და არ უნდა თავის გვერდით დაასაფლავონ არც თავისიანი (ე.ი. ქართველი) და არც უცხოელი. ამ მოსაზრების საწინააღმდეგოდ შეიძლებოდა ტქმულიყო, რომ წარწერის ბოლო ნაწილი ტრაფარეტულია ეპიტაფიისათვისო, მაგრამ არც ასე ჩანს, თუ შევადარებთ მას ამ დროის სხვა ეპიტაფიებს.

ბიბლიოგრაფია:

  • თინათინ ყაუხჩიშვილი საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი მე-3 შესწორებული და შევსებული გამოცემა თბილისი ლოგოსი 2009 256-257
  • თინათინ ყაუხჩიშვილი ბერძნული წარწერები საქართველოში თბილისი საქ. სსრ მეცნ. აკად. გამომცემლობა 1951 253-257
  • თინათინ ყაუხჩიშვილი საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი თბილისი ლოგოსი 1999 ტ. II აღმოსავლეთ საქართველო 256-257
  • თინათინ ყაუხჩიშვილი საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი მე-2 შესწორებული და შევსებული გამოცემა თბილისი ლოგოსი 2004 256-257
  • ს. ყაუხჩიშვილი აკად. მოამბე მცხეთა-სამთავროს ახლად აღმოჩენილი ბერძნული წარწერა 1943 IV 577-584