საქართველოს ეპიგრაფიკული კორპუსი

შემდეგი

წინა

5. არმაზციხე-ბაგინეთი. დრაკონტის დედოფლის წარწერა

აღწერა:   ცხრა სტრიქონად გამოყვანილი ბერძნული ასომთავრული წარწერა


ობიექტის აღწერა:

მონუმენტის ტიპი:  

ფილა

მასალა:  

ქვიშაქვა

ქვის ზომები:  

სიგრძე:   16.5cm

სიგანე:  33cm


წარწერის ზედაპირის აღწერა:

წარწერიანი ზედაპირი:  

ოთხად გატეხილ ფილაზე ცხრა სტრიქონად გამოყვანილია ბერძნული ასომთავრული წარწერა. ფრაგმენტების სიმაღლეებია: 11 სმ, 12.5 სმ, 9.5 სმ და 13 სმ. ფილის მარჯვენა მხარის ზემოთა მეოთხედი დაკარგულია.

წარწერის ფართობი:  

სიგრძე: 16.5cm

სიმაღლე:    33cm


ხელის აღწერა:

გრაფემების სიმაღლე:  

პირველი სტრიქონის ასოთა სიმაღლე 2.4 სმ-ია, მეცხრე სტრიქონის - 1.1 სმ.

გრაფემების სიგანე:  


წარმომავლობა:

წარწერის დათარიღება:   

II-III სს.>

პოვნის ადგილი:   

პოვნის თარიღი:   

1993

დაცულია:  

შიფრით:  

01/2-8;-69

პასუხისმგებელი ორგანიზაცია:  

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი

ინდ. ნომერი:  

CGIG198

ლიცენზია:  


[βασι]λέως[Ἀναγ]ράνης[τρο]φεὺ[ς][καὶ][ἐπί]τροπο[ς][ἰδίᾳ][δυ]νάμ[ει][τὸ][βαλ]ανῖον

ἄρτισας

ἰδίᾳ τροφίμῃ Δρακόντιδι 1 βασιλί

σσ =σ= ῃ ἀφιέρωσεν


λέως

ράνης

φεὺ

τροπο

5

νάμ


ανῖον ἄρτισας

ἰδίᾳ τροφίμῃ

Δρακόντιδι βασ

ιλί σσ =σ= ῃ ἀφιέρωσεν


<ab xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"> <lb n="1" /><gap reason="lost" extent="unknown" unit="line" /><roleName type="nobility"><w lemma="βασιλεύς"><supplied reason="lost">βασι</supplied>λέως</w></roleName> <persName><forename nymRef="Ἀναγράνης"><supplied reason="lost">Ἀναγ</supplied> <lb n="2" break="no" />ράνης</forename></persName> <roleName><w lemma="τροφεύς"><supplied reason="lost">τρο</supplied> <lb n="3" break="no" />φεὺ<supplied reason="lost">ς</supplied></w></roleName> <w lemma="καί"><supplied reason="lost">καὶ</supplied></w> <roleName><w lemma="ἐπίτροπος"><supplied reason="lost">ἐπί</supplied> <lb n="4" break="no" />τροπο<supplied reason="lost">ς</supplied></w></roleName> <w lemma="ἰδίᾳ"><supplied reason="lost">ἰδίᾳ</supplied></w> <w lemma="δύναμις"><supplied reason="lost">δυ</supplied> <lb n="5" break="no" />νάμ<supplied reason="lost"><supplied reason="omitted">ε</supplied>ι</supplied></w> <gap reason="lost" extent="unknown" unit="character" /> <w lemma="τό"><supplied reason="lost" cert="low">τὸ</supplied></w> <w lemma="βαλανεῖον"><supplied reason="lost" cert="low">βαλ</supplied> <lb n="6" break="no" />ανῖον</w> <w lemma="ἀρτίζω">ἄρτισας</w> <lb n="7" /><w lemma="ἰδίᾳ">ἰδίᾳ</w> <w lemma="τροφίμη">τροφίμῃ</w> <lb n="8" /><persName><forename nymRef="Δρακόντης">Δρακόντιδι</forename> <roleName type="nobility"><w lemma="βασίλισσα">βασ <lb n="9" break="no" />ιλί<choice><reg>σσ</reg><orig>σ</orig></choice>ῃ</w></roleName></persName> <w lemma="ἀφιερόω">ἀφιέρωσεν</w> </ab>

თარგმანი:

მეფის... ანაგრანესმა, მამამძუძემ და ეზოსმოძღვარმა, მოაწყო რა (?) აბანო (?) თავისი სახსრით, თავის აღზრდილ დრაკონტისს, დედოფალს, შესწირა.

კრიტიკული აპარატი:

  • ράνης ιανης
  • νάμ νᾶμ
  • ανῖον ανεί=ί=ον
  • ἄρτισας κτίσα
  • Δρακόντιδι Δρακοντίδι

მეფის ... მამამძუძემ და ეზოსმოძღვარმა გააკეთებინა თავისი საზრდელით (ან სახსრით) მიწისქვეშა გაყვანილობა (ან წყალსადენი) და აბანო (ან წყალსადენი აბანოსთვის) და შესწირა დრაკონტის დედოფალს.

კომენტარები:

წარწერაში დაცულია ბერძნული ანბანის 17 ასო, ზოგი თითოჯერ, ზოგი მეტჯერ. წარწერის ენა არის კოინე. გამართული ბერძნულით არის დაწერილი. ერთი შემთხვევაა იტაციზმის ει|ι (βαλανεῖον - βαλανίον). ერთი ς-თაა βασιλιση. კლასიკური ნორმებიდან სხვა გადახვევა არაა. წარწერა შეწირვითი ხასიათისაა. ქართულ ონომასტიკონში ქალის სახელი "დრაკონტისი" პირველად გვხვდება. იგი ბერძნული წარმოშობისაა. სტრიქონთა სიმაღლესა და ასოთა სიდიდეში განსხვავების მიზეზი შესაძლოა ფილის მდებარეობა ყოფილიყო. თუ წარწერა ზემოთ იყო მოთავსებული და წამკითხველი მას ქვემოდან შეჰყურებდა, მაშინ ბუნებრივი ჩანს ზემოთა სტრიქონების სიმსხო და ქვემოთა სტრიქონების დამცრობა. 1995 წელს ფილის ზედა ფრაგმენტისა და 1996 წელს მეორე ბერძნული წარწერის აღმოჩენის შემდეგ თ. ყაუხჩიშვილმა კორექტივები შეიტანა წარწერის პირველ წაკითხვაში. დათარიღება: ისტორიული პირების მოხსენიების საფუძველზე დევიდ ბრაუნდი წარწერას III ს-ით ათარიღებს.

ბიბლიოგრაფია:

  • David Braund Anagranes the ΤΡΟΦΕΥΣ: the court of caucasian Iberia in the second-third centuries AD www.persee.fr/doc/ista_0000-0000_2002_ant_862_1_1953 Autour de la mer Noire. Hommage de Otar Lordkipanidzé. Besançon Institut des Sciences et Techniques de l'Antiquité 2002 iss. 1 pp. 23-34 Collection «ISTA» vol. 862
  • Autour de la mer Noire. Hommage de Otar Lordkipanidzé. Besançon Institut des Sciences et Techniques de l'Antiquité 2002 iss. 1 pp. 23-34 Collection «ISTA» vol. 862
  • Collection «ISTA» vol. 862
  • თინათინ ყაუხჩიშვილი საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი მე-3 გამოცემა ლევან გორდეზიანი თბილისი ლოგოსი 2009 გვ. 227
  • თინათინ ყაუხჩიშვილი ძველი ბერძნული წარწერების შესახებ საქართველოში ქალაქები და საქალაქო ცხოვრება ძველ საქართველოში I სამეცნიერო კონფერენციის მოხსენებათა მოკლე შინაარსები თბილისი საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია 1999 გვ. 27-32
  • ქალაქები და საქალაქო ცხოვრება ძველ საქართველოში I სამეცნიერო კონფერენციის მოხსენებათა მოკლე შინაარსები თბილისი საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია 1999 გვ. 27-32
  • თინათინ ყაუხჩიშვილი ახალი ბერძნული წარწერები არმაზციხე-ბაგინეთიდან მცხეთა თბილისი მეცნიერება 1996 N11 გვ. 81-93
  • მცხეთა თბილისი მეცნიერება 1996 N11 გვ. 81-93