საქართველოს ეპიგრაფიკული კორპუსი

შემდეგი

წინა

68. ბოლნისის სიონი, ელია ბოლნელის წარწერა ღამისთევის დაწესების შესახებ

აღწერა:   რვასტრიქონიანი ასომთავრული წარწერა


ობიექტის აღწერა:

მონუმენტის ტიპი:  

კარის ბალავარი

მასალა:  

მწვანე ქვა

ქვის ზომები:  

სიგრძე:   65cm

სიგანე:  20cm


წარწერის ზედაპირის აღწერა:

წარწერიანი ზედაპირი:  

წარწერა რვასტრიქონიანია

წარწერის ფართობი:  

სიგრძე: 107cm

სიმაღლე:    45cm


ხელის აღწერა:

ბოლნისის ტაძრის სამხრეთი კარის ბალავრის ქვაზე ამოღარულია რვასტრიქონიანი წარწერა. წარწერა შესრულებულია ასომთავრული ანბანით

გრაფემების სიმაღლე:  

3

გრაფემების სიგანე:  


წარმომავლობა:

წარწერის დათარიღება:   

X ს-ის II ნახევარი AD

პოვნის ადგილი:   

პოვნის თარიღი:   

1937

დაცულია:  

შიფრით:  

პასუხისმგებელი ორგანიზაცია:  

ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი

ინდ. ნომერი:  

ECG68

ლიცენზია:  


ქ(რისტ)ე ს[(ა)ხ(ე)ლ(ი)თა][ღ(მრთისაჲ)თა]მ(ა)მ(ი)სა ძისა დ(ა)ს(უ)ლ(ი)ს(ა)წ(მი)დ(ისაჲთ)ა მ(ეო)ხ(ები)თა

წ(მი)დ(ი)სა ღ[(მრთი)სმშ(ო)ბ(ე)ლ(ი)ს(აჲ)]თა წ(მიდი)სა გრ(იგო)ლ(ი)ს(აჲ)თა მე გლ(ა)ხ(ა)კმ(ა)ნ

ელია ბ(ოლ)ნ(ელ)ჲ მღ(დელ)თმ(ო)ძ(ღურა)დ ღ(ი)რსვ(ი)ქ(მე)ნ საყდ(ა)რსა წ(მიდი)სა გ(რი)გ(ო)ლ(ისა)სა და

ამას საყდ(არ)ს(ა)ღ(ა)მ(ის)თ(ე)ვ(ა)ჲ არა დ(ე)ბ(უ)ლ(ი)ყ(ო)კ(ჳ)რ(ი)ს ძ(ა)ლ(ი)თა მე

5

დ(ავ)დ(ე)ვ და ზ(ედ)აშე ღ(ა)მ(ის)მ(თეველთა)თჳს ს(ა)გ(ა)ლ(ობელა)დ ღ(მრთის)ა ად(იდე)ნ ღ(მერთმა)ნ დ(ავი)თ მ(ამ)ფა(ლი)


და შვ(ი)ლ(ნი)მა(თნი)და აბ(უ)ლ მ(ამ)ფა(ლი)და აწ ვინ შ(ემდ)გ(ომა)დ ჩ(ე)მ(ს)ა ესე ღ(ა)მ(ი)სთ(ევა)ჲ და ზ(ედა)შჱ ამ(ი)ს ეკლ(ე)ს(იისა)გ(ა)ნ და ფ(ი)ჩ(ო)ს(ან)თა[გან]შ(ე)ც(უა)ლ(ო)ს შ(ე)ჩ(უე)ნ(ე)ბ(უ)ლმცა

არს ღ(მრთი)ს(ა)გ(ა)ნ დ(ა)მ(ი)ს ს(ა)ყ(დრისაგა)ნ ვ(ი)ნ ესე ა(ღ)ჴ(ო)ც(ო)ს კ(ა)ნ(ო)ნს(ა)ქ(უჱ)შ(ე)მცა არ ს


ქ ე ს ძისა დ ს ლ ს წ დ ა მ ხ თა

წ დ სა ღ თა წ სა გრ ლ ს თა მე გლ ხ კმ ნ

ელია ბ ნ ჲ მღ თმ ძ დ ღ რსვ ქ ნ საყდ რსა წ სა გ გ ლ სა დ

ა ამას საყდ ს ღ მ თ ვ ჲ არა დ ბ ლ ყ კ რ ს ძ ლ თა მე

5

დ დ ვ და ზ აშე ღ მ მ თჳს ს გ ლ დ ღ ა ად ნ ღ ნ დ თ მ ფა


და შვ ლ მა და აბ ლ მ ფა და აწ ვინ შ გ დ ჩ მ ა ესე

ღ მ სთ ჲ და ზ შჱ ამ ს ეკლ ს გ ნ და ფ ჩ ს თა შ ც ლ ს შ ჩ ნ ბ ლ

მცა არს ღ ს გ ნ დ მ ს ს ყ ნ ვ ნ ესე ა ჴ ც ს კ ნ ნს ქ შ მცა არ


<ab xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"> <lb n="1" /><w lemma="ქრისტე"><expan><abbr><am><g type="chi-rho"></g></am></abbr>ქ<ex>რისტ</ex>ე</expan></w> <w lemma="სახელ"><expan>ს<supplied reason="lost"><ex>ა</ex>ხ<ex>ე</ex>ლ<ex>ი</ex>თა</supplied></expan></w> <w lemma="ღმერთ"><supplied reason="lost"><expan>ღ<ex>მრთისაჲ</ex>თა</expan></supplied></w> <w lemma="მამა"><supplied><expan>მ<ex>ა</ex>მ<ex>ი</ex>სა</expan></supplied></w> <w lemma="ძე">ძისა</w> <w lemma="და"><expan>დ<ex>ა</ex></expan></w> <w lemma="სულ"><expan>ს<ex>უ</ex>ლ<ex>ი</ex>ს<ex>ა</ex></expan> </w> <w lemma="წმიდა"><expan>წ<ex>მი</ex>დ<ex>ისაჲთ</ex>ა</expan></w> <w lemma="მეოხება"><expan>მ<ex>ეო</ex>ხ<ex>ები</ex>თა </expan></w> <lb n="2" /><w lemma="წმიდა"><expan>წ<ex>მი</ex>დ<ex>ი</ex>სა</expan> </w> <expan>ღ<supplied reason="lost"><ex>მრთი</ex>სმშ<ex>ო</ex>ბ<ex>ე</ex>ლ<ex>ი</ex>ს<ex>აჲ</ex></supplied>თა </expan> <w lemma="წმიდა"><expan>წ<ex>მიდი</ex>სა</expan></w> <persName nymRef="გრიგოლ"><expan>გრ<ex>იგო</ex>ლ<ex>ი</ex>ს<ex>აჲ</ex>თა</expan></persName> <w lemma="მე">მე</w> <w lemma="გლახაკ"><expan>გლ<ex>ა</ex>ხ<ex>ა</ex>კმ<ex>ა</ex>ნ</expan></w> <lb n="3" /><persName nymRef="ელია">ელია</persName> <roleName nymRef="ბოლნელ"><expan>ბ<ex>ოლ</ex>ნ<ex>ელ</ex>ჲ</expan></roleName> <roleName nymRef="მღდელმოძღუარ"><expan>მღ<ex>დელ</ex>თმ<ex>ო</ex>ძ<ex>ღურა</ex>დ</expan></roleName> <w lemma="ღირს-ყოფა"><expan>ღ<ex>ი</ex>რსვ<ex>ი</ex>ქ<ex>მე</ex>ნ</expan></w> <w lemma="საყდარ"><expan>საყდ<ex>ა</ex>რსა</expan> </w> <w lemma="წმიდა"><expan>წ<ex>მიდი</ex>სა</expan></w> <persName nymRef="გრიგოლ"><expan>გ<ex>რი</ex>გ<ex>ო</ex>ლ<ex>ისა</ex>სა</expan></persName><w lemma="და">დ <lb n="4" break="no" />ა</w> <w lemma="ესე">ამას</w> <w lemma="საყდარ"><expan>საყდ<ex>არ</ex>ს<ex>ა</ex></expan></w> <w lemma="ღამისთევა"><expan>ღ<ex>ა</ex>მ<ex>ის</ex>თ<ex>ე</ex>ვ<ex>ა</ex>ჲ</expan></w> <w lemma="არა">არა</w> <w lemma="დება"><expan>დ<ex>ე</ex>ბ<ex>უ</ex>ლ</expan></w> <w lemma="ყოფნა"><expan><ex>ი</ex>ყ<ex>ო</ex></expan></w> <w lemma="კვირა"><expan>კ<ex>ჳ</ex>რ<ex>ი</ex>ს</expan> </w> <w lemma="ძალ"><expan>ძ<ex>ა</ex>ლ<ex>ი</ex>თა</expan></w> <w lemma="მე">მე</w> <lb n="5" /><w lemma="დადება"><expan>დ<ex>ავ</ex>დ<ex>ე</ex>ვ</expan></w> <w lemma="და">და</w> <w lemma="ზედა"><expan>ზ<ex>ედ</ex>აშე</expan></w> <w lemma="ღამე"><expan>ღ<ex>ა</ex>მ<ex>ის</ex></expan></w> <w lemma="მთეველ"><expan>მ<ex>თეველთა</ex>თჳს</expan></w> <w lemma="საგალობელ"><expan>ს<ex>ა</ex>გ<ex>ა</ex>ლ<ex>ობელა</ex>დ</expan></w> <w lemma="ღმერთ"><expan>ღ<ex>მრთის</ex>ა</expan></w> <w lemma="დიდება"><expan>ად<ex>იდე</ex>ნ</expan></w> <w lemma=""><expan>ღ<ex>მერთმა</ex>ნ</expan></w> <persName nymRef="დავით"><expan>დ<ex>ავი</ex>თ</expan></persName> <roleName nymRef="მამფალ"><expan>მ<ex>ამ</ex>ფა<ex>ლი</ex></expan></roleName> <lb n="6" /><w lemma="და">და</w> <w lemma="შვილ"><expan>შვ<ex>ი</ex>ლ<ex>ნი</ex></expan></w> <w lemma="მათი"><expan>მა<ex>თნი</ex></expan></w> <w lemma="და">და</w> <persName nymRef="აბულ"><expan>აბ<ex>უ</ex>ლ</expan></persName> <roleName nymRef="მამფალ"><expan>მ<ex>ამ</ex>ფა<ex>ლი</ex></expan></roleName> <w lemma="და">და</w> <w lemma="აწ">აწ</w> <w lemma="ვინ">ვინ</w> <w lemma="შემდგომად"><expan>შ<ex>ემდ</ex>გ<ex>ომა</ex>დ</expan></w> <w lemma="ჩემი"><expan>ჩ<ex>ე</ex>მ<ex>ს</ex>ა</expan></w> <w lemma="ესე">ესე</w> <lb n="7" /><w lemma="ღამისთევა"><expan>ღ<ex>ა</ex>მ<ex>ი</ex>სთ<ex>ევა</ex>ჲ</expan></w> <w lemma="და">და</w> <w lemma="ზედა"><expan>ზ<ex>ედა</ex>შჱ</expan></w> <w lemma="ესე"><expan>ამ<ex>ი</ex>ს</expan></w> <w lemma="ეკლესია"><expan>ეკლ<ex>ე</ex>ს<ex>იისა</ex>გ<ex>ა</ex>ნ</expan></w> <w lemma="და">და</w> <w lemma="ფიჩოსან"><expan>ფ<ex>ი</ex>ჩ<ex>ო</ex>ს<ex>ან</ex>თა<supplied reason="lost">გან</supplied></expan></w> <w lemma="შეცვლა"><expan>შ<ex>ე</ex>ც<ex>უა</ex>ლ<ex>ო</ex>ს</expan></w> <w lemma="შეჩვენებულ"><expan>შ<ex>ე</ex>ჩ<ex>უე</ex>ნ<ex>ე</ex>ბ<ex>უ</ex>ლ <lb n="8" break="no" />მცა</expan></w> <w lemma="არს">არს</w> <w lemma="ღმერთ"><expan>ღ<ex>მრთი</ex>ს<ex>ა</ex>გ<ex>ა</ex>ნ</expan></w> <w lemma="და"><expan>დ<ex>ა</ex></expan></w> <w lemma="იგი"><expan>მ<ex>ი</ex>ს</expan></w> <w lemma="საყდარ"><expan>ს<ex>ა</ex>ყ<ex>დრისაგა</ex>ნ</expan></w> <w lemma="ვინ"><expan>ვ<ex>ი</ex>ნ</expan></w> <w lemma="ესე">ესე</w> <w lemma="აღჴოცა"><expan>ა<ex>ღ</ex>ჴ<ex>ო</ex>ც<ex>ო</ex>ს</expan></w> <w lemma="კანონ"><expan>კ<ex>ა</ex>ნ<ex>ო</ex>ნს<ex>ა</ex></expan></w> <w lemma="ქუეშე"><expan>ქ<ex>უჱ</ex>შ<ex>ე</ex>მცა</expan></w> <w lemma="არს">არ<supplied>ს</supplied></w> </ab>

თარგმანი:

ქრისტე, მამა ღმერთის, ძისა და სული წმიდის სახელით, წმიდა ღმრთისმშობელისა და წმიდა გრიგოლის მეოხებით მე გლახაკი ელია ბოლნელი ღირსი გავხდი წმიდა გრიგოლის საყდრის მღდელთმოძღვრობის. ამ საყდარში ღამისთევა არა იყო დაწერებული. კჳრის ძალით მე დავაწესე და ზედაშე ღამისმთეველთათვის ღვთის საგალობლად. ადიდოს ღმერთმა დავით მამფალი და მისი შვილები და აბულ მამფალი. და ამიერიდან ვინც ჩემ შემდგომ ეს ღამისთევა და ზედაშჱ ამ ეკლესიისა და ფიჩოსანთათვის შეცვალოს, შეჩუენებულ იყოს ღმრთისაგან და საყდრისაგან. ვინც ეს მოშალოს, კანონით დაისაჯოს.

კრიტიკული აპარატი:

  • ბოლნელ ბოლნელმაჲ ვინაჲ

კომენტარები:

ნოდარ შოშიაშვილის ქართული წარწერების კორპუსის მიხედვით #137. წარწერას განკვეთილობის ნიშნები არ ახლავს, მაგრამ სიტყვები ერთმანეთისაგან დაცილებულია (რამდენიმე შემთხვევაში სიტყვები შეერთებულია ერთმანეთთან, ან ერთი სიტყვა გაყოფილია ორ ნაწილად). დაქარაგმებულია მრავალი სიტყვა (სხვადასხვა წესით, მათ შორის, ბოლოკვეცილით), ზოგჯერ კი დაუქარაგმებელია ისეთი სიტყვა, რომლის დაქარაგმებაც მოსალოდნელი იყო. ქარაგმის ნიშნად გამოყენებულია საშუალო ზომის სწორი, განივი ხაზი. წარწერის დათარიღების პალეოგრაფიული საფუძველია: Ⴁ, Ⴗ, Ⴘ - გახსნილი რკალებით; Ⴄ, Ⴅ, Ⴊ, Ⴂ - დამატებითი, მარცხნივ გაზიდული ხაზებით; Ⴂ - რთული ფეხით;

ბიბლიოგრაფია:

  • ნოდარ შოშიაშვილი ქართული წარწერების კორპუსი თბილისი 1980 ტ. I გვ. 248-250